Lưu ký chứng khoán là gì? Lưu ký chứng khoán là thuật ngữ khá quen thuộc với những nhà đầu tư trong thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ tầm quan trọng của việc lưu ký chứng khoán. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
1. Lưu ký chứng khoán là gì?
Lưu ký chứng khoán là hoạt động gồm nhận ký gửi, bảo quản, chuyển giao và ghi nhận sở hữu chứng khoán của khách hàng. Giúp khách hàng thực hiện các quyền và lợi ích của người sở hữu đối với chứng khoán trên hệ thống Tài khoản lưu ký tại Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD)
Lưu ký chứng khoán giúp chuyển số lượng lớn cổ phiếu và trái phiếu mà bạn sở hữu sang dữ liệu tập trung. Đây là dạng dữ liệu vô hình nhưng nó vẫn đảm bảo quyền lợi sở hữu và giá trị cho nhà đầu tư.
2. Mục đích của việc lưu ký chứng khoán là gì?
Khi tìm hiểu khái niệm lưu ký chứng khoán là gì, bạn cần biết mục đích của việc lưu ký dưới đây.
- Lưu ký là điều kiện đầu tiên để chứng khoán có thể giao dịch trên thị trường thông qua Sở giao dịch.
- Lưu ký sẽ giúp tiết kiệm chi phí in ấn các chứng chỉ chứng khoán, chi phí bảo quản và cất trữ.
- Việc lưu ký giúp giảm tình trạng chứng khoán bị hư hỏng, thất lạc hoặc bị mất cắp
- Lưu ký giúp đảm bảo tính thanh khoản nhanh, gia tăng xoay vòng vốn trên thị trường nói chung, nhà đầu tư nói riêng.
- Việc lưu ký chứng khoán sẽ làm giảm thiểu rủi ro hoạt động của thị trường, nâng cao uy tín, an toàn cho các bên tham gia.
Thay vì bạn nắm giữ một số lượng lớn cổ phiếu, trái phiếu giấy thì sau lệnh đặt mua thành công, số chứng khoán bạn sở hữu sẽ được cập nhật theo hình thức dữ liệu trên hệ thống lưu ký tập trung. Hình thức này vẫn giữ được giá trị hoàn toàn của cổ phiếu.
3. So sánh chứng khoán lưu ký và chưa lưu ký
Có 2 điểm quan trọng để phân biệt 2 loại chứng khoán này đó là: Hình thức tồn tại bản thân của chứng khoán và Hình thức giao dịch để xác định sở hữu cổ tức.
Toàn bộ chứng khoán được niêm yết trên thị trường sẽ bằng tổng chứng khoán chưa lưu ký và đã lưu ký.
Chứng khoán chưa lưu ký là chứng khoán mà khi bạn muốn sở hữu phải giao dịch trực tiếp với Tổ chức phát hành (TCPH). Chúng tồn tại dưới hình thức sổ cổ đông hoặc giấy chứng nhận sở hữu cổ phần. Những CTCP chưa phải là công ty đại chúng và không đăng ký lưu ký tại VSD thì sẽ phát hành chứng khoán theo hình thức này. Chứng khoán chưa lưu ký giao dịch và quyền lợi cổ tức được thực hiện thông qua Tổ chức phát hành.
Để chuyển nhượng giấy tờ chứng minh sở hữu các chứng khoán này sẽ có 2 cách:
- Nhà đầu tư tự tìm và trao đổi mua bán thông qua sàn với TCPH
- Bạn phải tiến hành lưu ký số cổ phần đang nắm giữ nếu TCPH đăng ký lưu ký và có mã chứng khoán tại VSD
Chứng khoán lưu ký là chứng khoán đã được lưu ký và đang tồn tại dưới hình thức như: dữ liệu điện tử, tích hợp vào tài khoản đầu tư chứng khoán của khách hàng trên cơ sở đăng ký thành viên lưu ký Công ty chứng khoán hoặc VSD. Hiện nay chứng khoán đang được giao dịch ở các sàn như: Sàn HOSE, sàn HNX,…
4. Các dịch vụ tại Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD)
- Ký gửi chứng khoán
- Rút chứng khoán
- Chuyển khoản chứng khoán
- Phong tỏa, giải tỏa chứng khoán
5. Lưu ý khi thực hiện lưu ký chứng khoán là gì?
Khách hàng có thể đến Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) để đăng ký trực tiếp hoặc thông qua các thành viên lưu ký hợp pháp. Thành viên cần tái lưu ký chứng khoán cho nhà đầu tư tại VSD.
Việc quản lý tài sản lưu ký cần lưu ý đảm bảo:
- Số dư tài khoản phải thống nhất với tài khoản lưu ký đã mở tại VSD.
- Dữ liệu của khách hàng phải đồng nhất với cơ sở dữ liệu chung.
- VSD sẽ chịu trách nhiệm quản lý và thông báo ngay khi xảy ra bất kỳ sai sót nào.
- Toàn bộ chứng khoán lưu ký tại VSD là tài sản của khách hàng. VSD có trách nhiệm quản lý tách bạch với tài sản của VSD để không làm ảnh hưởng đến quyền lợi của khách hàng và các bên liên quan.
6. Có bắt buộc phải lưu ký chứng khoán không?
Nếu nhà đầu tư muốn thực hiện giao dịch mua/bán cổ phiếu trên sàn chứng khoán thì buộc phải thực hiện lưu ký chứng khoán. Điều này sẽ giúp nhà đầu tư đảm bảo minh bạch cho toàn bộ quá trình. Đồng thời sẽ giúp tăng tính thanh khoản và tiết kiệm nhiều thời gian hơn cho nhà đầu tư.
Tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều đơn vị phát hành chứng khoán theo hình thức chưa lưu ký. Những tổ chức này thường tập trung giao dịch với các cổ đông lớn và thực hiện nội bộ trong công ty hoặc theo những mục đích phát hành khác.
Bài viết trên là những kiến thức cơ bản về lưu ký chứng khoán là gì và những lưu ý khi lưu ký chứng khoán. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu được khái niệm và tính cần thiết của việc lưu ký để có thể đầu tư hiệu quả hơn.
