Cung cầu là gì? Cung và cầu là những hoạt động được thực hiện với mục đích đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng trong đó có chúng ta. Cung và cầu ảnh hưởng đến nền kinh tế vĩ mô của đất nước. Vậy các yếu tố nào ảnh hưởng đến cung và cầu. Hãy cùng theo dõi trong bài viết sau đây.
1. Khái niệm cung cầu là gì
Định nghĩa về cung cầu là gì được nhắc rất nhiều trong sách, báo hoặc các phương tiện truyền thông đại chúng. Tuy nhiên về bản chất của quy luật này thì ít người nắm bắt được. Sau đây chúng ta sẽ tìm hiểu khái niệm cung và cầu là gì.
Cung (Supply) của một sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ là biểu thị tổng số lượng hàng hóa, dịch vụ mà người bán có khả năng đưa ra trên thị trường, ở các mức giá khác nhau.
Khi giá cả hàng hóa tăng lên thì lượng cung cũng tăng (quy luật về cung). Cung còn phụ thuộc vào một số yếu tố như: giá của các yếu tố đầu vào, công nghệ, nguồn nguyên liệu đầu vào, chính sách thuế, thiên tai dịch bệnh, kỳ vọng của nhà sản xuất đối với thị trường.
1.2. Cầu là gì?
Cầu (Demand) biểu thị tổng khối lượng hàng hóa hay dịch vụ mà người tiêu dùng sẵn lòng mua tại các mức giá khác nhau.
Chúng ta cần phân biệt “cầu” với “nhu cầu”. Nhu cầu là sự mong muốn và cần thiết, nhưng “cầu” còn phải đáp ứng thêm khả năng chi trả.
Khi giá hàng hóa tăng lên thì lượng cầu của hàng hoá đó giảm xuống (quy luật cầu). Cầu của hàng hóa phụ thuộc vào giá hàng hóa, sở thích của người tiêu dùng, thu nhập, kỳ vọng kinh tế…
2. Mối quan hệ giữa cung và cầu
Trong kinh tế vĩ mô, cung – cầu – giá cả có mối quan hệ mật thiết với nhau, quyết định và chi phối lẫn nhau.
- Khi giá tăng lên sẽ dẫn đến lượng cung tăng lên, cầu giảm.
- Khi giá giảm dẫn đến lợi nhuận bị giảm sút thì lượng cung cũng giảm nhưng cầu có xu hướng tăng.
- Nếu lượng cung hàng bất chợt tăng lên nhưng lượng cầu không tăng theo thì giá cả hàng hóa sẽ giảm xuống và ngược lại.
- Nếu lượng cầu tăng lên nhưng cung không đáp ứng kịp sẽ dẫn đến khan hàng, giá tất yếu sẽ tăng cao.
Do quy luật cung cầu nên giá cả hàng hóa luôn biến động liên tục trên thị trường. Các cơ quan quản lý có nhiệm vụ kiểm soát giá cả ổn định để theo kế hoạch tăng trưởng kinh tế chung.
3. 8 yếu tố ảnh hưởng đến cung cầu là gì
3.1. Giá của hàng hoá và dịch vụ
Hàng hoá có rất nhiều mức giá khác nhau. Giá cả là yếu tố đầu tiên ảnh hưởng đến cung và cầu nhiều nhất. Giá hàng hóa càng cao thì cầu càng giảm và ngược lại.
Ví dụ: Khi bạn mua sắm, bạn có nhu cầu mua một hàng hóa nào đó, bạn thường so sánh giá cả với những hàng hóa cùng loại khác. Và khi giá của món hàng bạn muốn mua đắt lên thì bạn sẽ phải cân nhắc có nên mua hay không. Hoặc bạn có thể sẽ đợi đến ngày có khuyến mãi/giảm giá.
3.2. Giá của hàng hoá và dịch vụ có liên quan
Trên thị trường có rất nhiều sản sản phẩm tương đồng cói các mức giá khác nhau. Nếu giá cả của các mặt hàng có thể thay thế cho nhau và có sự chênh lệch về giá thì những mặt hàng được bán với giá thấp sẽ có cầu cao hơn.
Quy luật này cũng áp dụng đối với hàng hoá bổ sung hay còn gọi là hàng hoá khó tách biệt vì chúng được người tiêu dùng coi là bổ sung cho nhau.
Ví dụ: Sản phẩm trà và sữa, thì trà và sữa có liên quan đến nhau. Khi giá trà tăng, lượng người tiêu dùng mua trà sẽ giảm dẫn đến lượng người mua đường và sữa cũng giảm theo bởi đường và sữa là mặt hàng bổ sung cho trà.
3.3. Thu nhập tiền mặt
Thu nhập cũng là một yếu tố ảnh hưởng đến cung và cầu. Khi thu nhập của người lao động tăng thì số lượng hàng hoá do người sản xuất cũng sẽ tăng lên, làm cho các giao dịch cũng tăng theo.
Khi nguồn thu nhập giảm xuống, cầu về hàng hoá và dịch vụ cũng sẽ giảm theo. Ví dụ khi có khủng hoảng kinh tế hay thất nghiệp, thu nhập bị giảm sút, người lao động bắt buộc phải thắt lưng buộc bụng, cắt giảm chi tiêu mua sắm. Những mặt hàng nào không quá cần thiết thì sẽ bị loại khỏi danh sách mua.
Khi có khủng hoảng kinh tế xảy ra, Chính phủ thường sẽ ban hành chính sách tiền tệ mở rộng để giúp cho thu nhập của người dân tăng lên, và làm tăng nhu cầu mua sắm. Hành động này của Chính phủ nhằm giúp ổn định nền kinh tế trong nước.
3.4. Thị hiếu của xã hội
Thị hiếu cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến cung và cầu. Thị hiếu đối với một loại hàng hóa hay dịch vụ của xã hội cũng ảnh hưởng đến cung và cầu mặt hàng đó trong khoảng thời gian nhất định.
Ví du: Trong thời kỳ đại dịch, người dân không được ra đường, nhưng họ muốn tập thể dục để tăng cường sức đề kháng. Do đó nhu cầu về thảm tập yoga hay các dụng cụ thể thao khác sẽ tăng lên.
3.5. Chất lượng hàng hoá
Chất lượng luôn là yếu tố được người dùng đưa lên hàng đầu cho dù mặt hàng đó đắt hay rẻ.
Ví dụ: Hãng điện thoại Apple có giá khá cao, nhưng nó có chất lượng tốt và trải nghiệm người dùng tuyệt vời. Do đó, dù giá có đắt như thể nào vẫn có người muốn sở hữu một chiếc Iphone.
3.6. Tổng dân số
Nếu dân số càng đông thì nhu cầu về hàng hoá thiết yếu sẽ càng cao. Vì vậy, các nhà cung cấp thường chọn bán sản phẩm ở những nơi đông người.
3.7. Ứng dụng công nghệ
Khi ứng dụng công nghệ cao thì nhà máy sẽ sản xuất ra được nhiều sản phẩm hơn, chất lượng cũng tốt hơn. Điều này dẫn đến lượng cung hàng tặng.
3.8. Cơ hội sinh lời
Yếu tố sinh lời là yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất đến lượng cung hàng. Khi một sản phẩm có tiềm năng sinh lời cao, các nhà sản xuất sẽ gia tăng sản xuất, mở cửa cho việc phân phối.
4. Quy luật cung cầu trên thị trường chứng khoán
Giao dịch chứng khoán được xem là loại giao thương đặc biệt. Thị trường chứng khoán cũng không nằm ngoài tác động của quy luật cung cầu. Quy luật này ảnh hưởng đến các nhà đầu tư ngắn hạn do tâm lý FOMO – Fear Of Missing Out (tâm lý sợ bỏ lỡ)
Trong thị trường chứng khoán, quy luật cung cầu thể hiện sự điều chỉnh lượng cung và lượng cầu nhằm xác định mức giá cân bằng với lượng giao dịch
Quy luật cung cầu cũng ảnh hưởng đến sự biến động của giá cổ phiếu được niêm yết trên thị trường chứng khoán. Tâm lý của các nhà đầu tư được thể hiện qua sự thay đổi về giá của các mã cổ phiếu thông qua quy luật cung cầu.
Trên đây là định nghĩa về cung cầu là gì và 8 yếu tố ảnh hưởng đến cung cầu mà bạn nên biết. Từ quy luật cung cầu, các nhà đầu tư có thể điều chỉnh chiến lược đầu tư của mình cho phù hợp.
