Bài viết này, chúng ta cùng tìm hiểu chứng khoán phái sinh là gì? Chứng khoán phái sinh là một công cụ tài chính lấy được giá trị của nó từ một thứ khác. Vì giá trị của các công cụ phái sinh đến từ các tài sản khác nên các nhà giao dịch chuyên nghiệp có xu hướng mua và bán chúng để bù đắp rủi ro.
Tuy nhiên, đối với các nhà đầu tư ít kinh nghiệm hơn, các công cụ phái sinh có thể có tác dụng ngược lại, khiến danh mục đầu tư của họ trở nên rủi ro hơn nhiều.
1. Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh là gì? Chứng khoán phái sinh đề cập đến một loại hợp đồng tài chính có giá trị phụ thuộc vào tài sản cơ sở, nhóm tài sản hoặc chỉ chuẩn. Một công cụ phái sinh được thiết lập giữa hai hoặc nhiều bên có thể giao dịch trên sàn giao dịch hoặc qua quầy (OTC). Các hợp đồng phái sinh nêu rõ các điều khoản về các bên giao dịch sẽ phản ứng với những thay đổi trong tương lai về giá trị của tài sản cơ bản.
2. Các loại chứng khoán phái sinh trên thị trường hiện nay
Sau khi tìm hiểu về khái niệm chứng khoán phái sinh là gì. Tiếp theo, chúng ta sẽ tìm hiểu các loại chứng khoán phái sinh thường gặp hiện nay là hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng quyền chọn và hợp đồng hoán đổi. Vậy chúng ta cùng tìm hiểu về khái niệm các loại chứng khoán phái sinh là gì nhé.
2.1. Hợp đồng tương lai
Với hợp đồng tương lai, hai bên đồng ý mua và bán một tài sản ở một mức giá đã định vào một ngày trong tương lai.
Bởi vì hợp đồng tương lai ràng buộc các bên với một mức giá cụ thể. Chúng có thể được sử dụng để bù đắp rủi ro khi giá tài sản tăng hoặc giảm. Khiến cho bên bán hoặc bên mua bán hàng với mức lỗ lớn hoặc mua chúng với giá cao. Thay vào đó, hợp đồng tương lai sẽ khóa một tỷ lệ có thể chấp nhận được cho cả hai bên dựa trên thông tin mà họ hiện có.
2.2. Hợp đồng kỳ hạn
Hợp đồng kỳ hạn rất giống với hợp đồng tương lai, ngoại trừ các hợp đồng kỳ hạn được thiết lập OTC. Chúng thường là hợp đồng riêng tư giữa hai bên. Điều này có nghĩa là hợp đồng này không được kiểm soát, có nhiều rủi ro vỡ nợ hơn và là thứ mà các nhà đầu tư bình thường sẽ không bỏ tiền vào.
Mặc dù các hợp đồng đưa vào phương trình nhiều rủi ro hơn. Nhưng hợp đồng kỳ hạn cho phép tùy chỉnh nhiều hơn các điều khoản, giá cả và các tùy chọn thanh toán. Điều này có khả năng làm tăng lợi nhuận.
2.3. Hợp đồng quyền chọn
Các hợp đồng quyền chọn hoạt động như các hợp đồng tương lai và các hợp đồng kỳ hạn không ràng buộc. Chúng tạo ra một thỏa thuận mua và bán một thứ gì đó ở một mức giá nhất định tại một thời điểm nhất định. Mặc dù bên mua hợp đồng không có nghĩa vụ phải thực hiện nó. Do đó, các hợp đồng quyền chọn thường yêu cầu bạn phải trả phí bảo hiểm chiếm một phần giá trị của thỏa thuận gọi là phí quyền chọn.
Các quyền chọn có thể là kiểu Mỹ hoặc kiểu Châu Âu, quyết định cách nhà đầu tư có thể thực hiện chúng.
Các quyền chọn kiểu châu Âu là các phiên bản không ràng buộc của hợp đồng tương lai hoặc hợp đồng kỳ hạn. Người đã mua hợp đồng có thể thực hiện hợp đồng vào ngày hợp đồng hết hạn hoặc họ có thể không thực hiện nó.
Trong khi đó, quyền chọn kiểu Mỹ có thể được thực hiện vào bất kỳ thời điểm nào trước ngày đáo hạn. Tương tự, chúng không ràng buộc và có thể không thực hiện.
Quyền chọn có thể giao dịch trên các sàn giao dịch hoặc OTC. Ở Hoa Kỳ, các quyền chọn có thể được giao dịch trên Sàn giao dịch quyền chọn Chicago Board. Khi chúng được giao dịch trên một sàn giao dịch, các quyền chọn được đảm bảo bởi các trung tâm thanh toán bù trừ và được quy định bởi Ủy ban Chứng khoán và Hối đoái (SEC), điều này làm giảm rủi ro đối tác.
Giống như hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng quyền chọn OTC là các giao dịch riêng tư cho phép tùy chỉnh và chịu nhiều rủi ro hơn.
2.4. Hợp đồng hoán đổi
Hợp đồng hoán đổi cho phép hai bên ký kết hợp đồng trao đổi dòng tiền hoặc nợ nhằm giảm chi phí hoặc tạo ra lợi nhuận. Điều này thường xảy ra với lãi suất, tiền tệ, hàng hóa và vỡ nợ tín dụng. Lần cuối cùng nổ ra trong vụ sụp đổ thị trường nhà đất năm 2007-2008, khi chúng được sử dụng quá mức và gây ra phản ứng vỡ nợ dây chuyền lớn.
Cách chính xác các giao dịch hoán đổi diễn ra phụ thuộc vào tài sản tài chính được trao đổi.
Ví dụ về chứng khoán phái sinh-hợp đồng hoán đổi: giả sử một công ty ký kết hợp đồng trao đổi khoản vay có lãi suất thả nổi lấy khoản vay có lãi suất cố định với một công ty khác. Công ty loại bỏ khoản vay có lãi suất thả nổi đang hy vọng bảo vệ mình khỏi rủi ro khi lãi suất tăng theo cấp số nhân.
Trong khi đó, công ty cung cấp khoản vay có lãi suất cố định đang đặt cược rằng lãi suất cố định sẽ mang lại lợi nhuận. Và bù đắp cho bất kỳ khoản tăng lãi suất nào phát sinh từ khoản vay có lãi suất thả nổi. Nếu tỷ giá giảm xuống so với hiện tại thì càng tốt.
Các giao dịch hoán đổi có rủi ro đối tác cao và thường chỉ có sẵn OTC cho các tổ chức tài chính và công ty, thay vì các nhà đầu tư cá nhân.
3. Kiếm tiền từ chứng khoán phái sinh như thế nào?
- Đầu tư chứng khoán phái sinh cực kỳ rủi ro và không phải là lựa chọn tốt cho người mới bắt đầu hoặc thậm chí là nhà đầu tư trung cấp. Hãy chắc chắn rằng bạn đã có những kiến thức cơ bản về tài chính. Chẳng hạn như quỹ khẩn cấp và các khoản đóng góp hưu trí, trước khi bạn đi sâu vào các khoản đầu tư mang tính đầu cơ hơn, chẳng hạn như các công cụ phái sinh. Và thậm chí sau đó, bạn sẽ không muốn phân bổ phần lớn khoản tiết kiệm của mình cho các công cụ phái sinh.
- Điều đó nói rằng, nếu bạn muốn bắt đầu với các công cụ phái sinh, bạn có thể dễ dàng làm như vậy bằng cách mua các sản phẩm phái sinh dựa trên quỹ bằng tài khoản đầu tư thông thường.
- Ví dụ: Nhà đầu tư có thể xem xét quỹ tương hỗ có đòn bẩy hoặc quỹ hoán đổi danh mục (ETF). Có thể sử dụng hợp đồng quyền chọn hoặc hợp đồng tương lai để tăng lợi nhuận hoặc quỹ nghịch đảo. Sử dụng các công cụ phái sinh để kiếm tiền cho nhà đầu tư khi thị trường hoặc chỉ số cơ bản suy giảm.
Các sản phẩm phái sinh dựa trên quỹ như thế này sẽ giúp giảm một số rủi ro của các công cụ phái sinh, chẳng hạn như rủi ro đối tác. Nhưng chúng cũng thường không dành cho đầu tư dài hạn, mua và nắm giữ và vẫn có thể làm tăng tổn thất.
4. Lợi ích và rủi ro khi đầu tư vào thị trường chứng khoán phái sinh là gì
4.1. Lợi ích
Các công cụ phái sinh mang lại nhiều lợi thế cho thị trường tài chính. Hãy xem xét lợi ích của các chứng khoán phái sinh là gì:
- Phòng ngừa rủi ro: Vì giá trị của các công cụ phái sinh được liên kết trực tiếp với giá trị của tài sản cơ bản. Nên các hợp đồng chủ yếu được sử dụng để phòng ngừa rủi ro. Chẳng hạn, một nhà đầu tư có thể mua một hợp đồng phái sinh có giá trị thay đổi ngược với giá trị của tài sản mà nhà đầu tư sở hữu. Theo cách này, lợi nhuận trong hợp đồng phái sinh có thể bù đắp tổn thất trong tài sản cơ sở.
- Hiệu quả thị trường: Giao dịch phái sinh ở Ấn Độ làm tăng tính hiệu quả của thị trường tài chính và bằng cách sử dụng các hợp đồng phái sinh, người ta có thể dễ dàng tái tạo lợi tức của tài sản. Do đó, giá tài sản cơ sở và công cụ phái sinh liên quan có xu hướng ở trạng thái cân bằng và giúp tránh các cơ hội kinh doanh chênh lệch giá.
- Xác định giá tài sản cơ sở: Các công cụ phái sinh xác định giá tài sản cơ bản. Chẳng hạn, giá giao ngay của hợp đồng tương lai có thể đóng vai trò gần đúng với giá hàng hóa.
- Tham gia vào tài sản/ thị trường không khả dụng: Với các công cụ phái sinh, các tổ chức có thể có quyền tham gia vào các tài sản hoặc thị trường không có sẵn. Với sự trợ giúp của hoán đổi lãi suất, một công ty có thể nhận được mức lãi suất ưu đãi hơn thay vì lãi suất có sẵn để vay trực tiếp.
Xem thêm: Cách tính lãi lỗ chứng khoán phái sinh mà các nhà đầu tư nên biết
4.2. Rủi ro
Các công cụ phái sinh có thể cực kỳ rủi ro đối với các nhà đầu tư. Rủi ro tiềm ẩn của chứng khoán phái sinh là gì. Chúng ta cùng tìm hiểu dưới đây:
- Rủi ro đối tác: Cơ hội mà bên còn lại trong một thỏa thuận sẽ vỡ nợ có thể tăng cao với các công cụ phái sinh. Đặc biệt là khi chúng được giao dịch tự do. Bởi vì bản thân các công cụ phái sinh không có giá trị. Nên cuối cùng chúng chỉ có giá trị đối với sự tin cậy của những người hoặc công ty đồng ý với chúng.
- Thay đổi điều kiện: Các công cụ phái sinh bắt buộc bạn phải trả một số giá nhất định theo hợp đồng có thể dẫn đến lợi nhuận hoặc thua lỗ. Nếu nhà đầu tư đồng ý với các hợp đồng tương lai, kỳ hạn hoặc hoán đổi, nhà đầu tư có thể bị buộc phải chấp nhận những khoản lỗ đáng kể. Những khoản lỗ có thể được phóng đại bởi số tiền ký quỹ mà nhà đầu tư đã thực hiện. Tuy nhiên, ngay cả các lựa chọn không bắt buộc cũng không phải là không có rủi ro. Vì nhà đầu tư phải bỏ ra một số tiền để ký kết các hợp đồng mà nhà đầu tư có thể không chọn thực hiện.
Sự phức tạp: Đối với hầu hết các nhà đầu tư, các sản phẩm phái sinh, đặc biệt là những sản phẩm dựa trên các loại hình đầu tư mà họ không quen thuộc, ó thể trở nên phức tạp nhanh chóng. Chúng cũng yêu cầu trình độ hiểu biết về ngành và khả năng quản lý tích cực có thể không hấp dẫn các nhà đầu tư đã quen với các chiến lược mua và nắm giữ truyền thống.
Trên đây là những thông tin cơ bản nhất về chứng khoán phái sinh là gì và cách kiếm tiền từ chứng khoán phái sinh. Hi vọng bài viết trên sẽ giúp cho các nhà đầu tư có cái nhìn khách quan và toàn diện hơn về chứng khoán phái sinh để có những quyết định đầu tư phù hợp nhé!
