Chính sách tiền tệ mở rộng là một công cụ để giúp tăng trưởng nền kinh tế được Ngân hàng Nhà nước áp dụng. Vậy chính sách tiền tệ mở rộng là gì? Nó tác động như thế nào tới nền kinh tế hiện nay. Hãy cùng chúng tôi tham khảo qua bài viết bên dưới
1. Chính sách tiền tệ là gì?
Chính sách tiền tệ hay còn được gọi là Monetary Policy. Đây là một chính sách kinh tế vĩ mô do Ngân hàng trung ương thực hiện. Bằng cách sử dụng các công cụ tín dụng, hối đoái để tác động đến việc cung ứng tiền cho nền kinh tế. Nhằm đáp ứng các mục tiêu như: ổn định tiền tệ, giá cả, điều tiết lạm phát, giảm tỷ lệ thất nghiệp, tăng trưởng kinh tế…
2. Các loại chính sách tiền tệ
Hiện có 2 loại chính sách tiền tệ bao gồm: chính sách tiền tệ mở rộng và chính sách tiền tệ thu hẹp.
2.1. Chính sách tiền tệ mở rộng
Chính sách tiền tệ mở rộng có tên tiếng Anh là Expansionary Policy. Hay còn được gọi là chính sách nới lỏng tiền tệ. Chính sách này là một loại chính sách kinh tế vĩ mô mục đích tăng trưởng kinh tế. Ngân hàng Nhà nước sẽ tăng mức cung tiền cho nền kinh tế nhiều hơn mức bình thường. Để thực hiện chính sách tiền tệ mở rộng, Ngân hàng Trung ương có thể thực hiện 1 hoặc kết hợp 2 trong 3 cách sau đây:
- Mua vào trên thị trường chứng khoán
- Giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc
- Hạ thấp mức lãi suất chiết khấu
Trong nền kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ mở rộng được áp dụng khi nền kinh tế bị suy thoái, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng. Khi áp dụng chính sách tiền tệ nới lỏng, lãi suất sẽ giảm, các doanh nghiệp sẽ vay tiền nhiều hơn để mở rộng kinh doanh, người dân có xu hướng mua sắm nhiều hơn làm cho tổng cầu tăng. Điều này góp phần tạo thêm nhiều việc làm cho người dân.
2.2. Chính sách tiền tệ thu hẹp
Chính sách tiền tệ thu hẹp còn được gọi là chính sách tiền tệ thắt chặt. Chính sách này là việc Ngân hàng Nhà nước tác động làm giảm mức cung tiền cho nền kinh tế làm cho lãi suất trên thị trường tăng lên. Qua đó, làm cho tổng cầu giảm xuống, mức giá chung cũng giảm xuống.
Chính sách tiền tệ thu hẹp được áp dụng khi nên kinh tế phát triển quá nhanh, nguy cơ lạm phát ngày càng cao. Do đó, chính sách tiền tệ thu hẹp được xem như là chính sách tiền tệ thu hẹp lạm phát.
Ngân hàng Trung ương thực hiện thông qua các hành động như tăng lãi suất chiết khấu, tăng mức dự trữ bắt buộc, bán chứng khoán ra thị trường.
Khi áp dụng chính sách tiền tệ thu hẹp, lãi suất sẽ tăng cao, người dân và tổ chức sẽ dè dặt hơn trong việc chi tiêu và đầu tư. Điều này góp phần làm cho tổng cầu giảm và mức giá chung cũng giảm xuống.
3. Công cụ điều chỉnh chính sách tiền tệ
3.1. Tỷ lệ dự trữ bắt buộc
Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là tỷ lệ dự trữ so với lượng tiền gửi huy động theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Khi người dân gửi tiền vào ngân hàng thương mại, ngân hàng Trung ương sẽ yêu cầu ngân hàng thương mại giữ lại phần tiền dự trữ. Và phần còn lại ngân hàng thương mại có thể mang đi cho vay hoặc đầu tư sinh lợi nhuận.
Để điều chỉnh mức cung tiền cho nền kinh tế, Ngân hàng Nhà nước sẽ tác động vào tỷ lệ dự trữ bắt buộc này. Nếu tỷ lệ này tăng, ngân hàng thương mại sẽ ít có tiền cho vay hơn. Do đó, làm cho lượng tiền lưu hành trên nền kinh tế giảm.
3.2. Lãi suất chiết khấu
Lãi suất chiết khấu là lãi suất mà Ngân hàng trung ương sẽ cho các Ngân hàng thương mại vay đối với các khoản vay có nhu cầu tiền mặt bất thường. Khi lãi suất tái chiết khấu cao, các ngân hàng thương mại e dè việc vay từ Ngân hàng Trung ương. Họ sẽ có xu hướng chủ động dự trữ nhiều tiền mặt hơn. Điều này giúp làm giảm cung tiền trên thị trường.
3.3. Nghiệp vụ thị trường mở
Là việc Ngân hàng Nhà nước sẽ mua hoặc bán các loại chứng khoán trên thị trường mở. Điều này sẽ tác động đến lượng tiền mặt của các Ngân hàng thương mại, tác động đến việc cung ứng tín dụng của họ ra thị trường làm tăng hoặc giảm cung tiền.
4. Ảnh hưởng của chính sách tiền tệ
4.1. Đến nền kinh tế
Chính sách tiền tệ ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế vĩ mô. Trong chính sách này, Chính Phủ và Ngân hàng Nhà nước sẽ toàn quyền kiểm soát hệ thống tiền tệ, điều tiết khối lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế. Qua đó, Nhà nước thực hiện các mục tiêu sau:
- Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế
- Giảm tỷ lệ thất nghiệp, tạo ra nhiều công ăn việc làm cho người dân
- Bình ổn giá cả trên thị trường
- Ổn định lãi suất và tỷ giá
- Ổn định sức mua của đồng tiền
4.2. Đến thị trường Chứng khoán
Chính sách tiền tệ vừa tác động tới nền kinh tế cũng vừa ảnh hưởng tới thị trường chứng khoán và tâm lý nhà đầu tư. Nhà đầu tư theo dõi kĩ diễn biến thị trường để kịp thời đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn và hiệu quả.
Trên đây là những thông tin về khái niệm, vai trò, công cụ của chính sách tiền tệ nói chung và chính sách tiền tệ mở rộng nói riêng. Hy vọng những thông tin cơ bản trên sẽ giúp bạn hiểu rõ về chính sách mở rộng tiền tệ và các công cụ mà Nhà nước thực hiện trong tình hình hiện nay.
